Dowiedz się jak samodzielnie ocenić opłacalność realizacji wszelkiego rodzaju projektów inwestycyjnych - poczynając od małych inwestycji prywatnych po projekty inwestycyjne realizowane przez przedsiębiorstwa. Do oceny projektów inwestycyjnych posłuży nam znany wskaźnik NPV.

 Aby poprawnie zrozumieć proces oceny projektów inwestycyjnych należy ówcześnie zdefiniować samo pojęcie inwestycji. Inwestycja jest więc odłożeniem w czasie bieżącej konsumpcji na rzecz możliwości osiągnięcia dodatkowych profitów w przyszłości. Inwestycje są niezbędnym narzędziem do uzyskiwania przewagi konkurencyjnej na rynku a nawet utrzymania się na nim. Ze względu na horyzont trwania wyróżnić możemy inwestycje długo i krótkoterminowe. Warto pamiętać, że niezależnie od okresu trwania inwestycji, priorytetem w tym zakresie będzie uzyskanie dodatkowych korzyści wynikających z jej podjęcia. Należy dążyć więc do jak najpewniejszych i najbardziej opłacalnych inwestycji, unikając przy tym inwestycji niepewnych.

Wskaźnik ROI pomaga przedstawić w postaci ilościowej opłacalność z wybranej inwestycji. Za pomocą ROI, analityk jest również w stanie porównać kilka projektów inwestycyjnych względem siebie, przy czym najbardziej opłacalnym projektem będzie oczywiście ten, którego wartość ROI będzie najwyższa. Niektóre projekty mogą być jednak realizowane pomimo niskiego wskaźnika ROI, ze względu na założenia biznesowe i strategiczne, uwzględniające zagrania konkurencyjne danego przedsiębiorstwa (determinujące zwiększenie, lub zmniejszenie przewagi konkurencyjnej nad innymi podmiotami w danej branży).

Należy zdawać sobie sprawę, że w rzeczywistości ocena projektów inwestycyjnych jest dużo bardziej złożona, ze względu na to, że poza oczekiwanym zyskiem i stopą zwrotu z inwestycji pod uwagę powinniśmy brać również stopę ryzyka, która w analizie przepływów pieniężnych projektu inwestycyjnego wykorzystywana jest jako współczynnik dyskontujący.

Najczęściej, w procesie oceny projektów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach wykorzystuje się wskaźnik NPV (Net Present Value), należy zaznaczyć jednak, że metoda ta znacznie różni się od prostej analizy przepływów pieniężnych. Główną determinantą, za sprawą której oszacowanie NPV jest znacznie bardziej złożone jest współczynnik dyskontujący. Na poczet projektów inwestycyjnych realizowanych w różnych grupach przedsiębiorstw, jako współczynnik dyskontujący najczęściej przyjmuje się koszt kapitału, określający ryzyko powodzenia projektu (więcej o koszcie kapitału). Proces dyskontowania przedstawić możemy za pomocą następującego wzoru:

Gdzie:

r – koszt kapitału

t – okres

CF – przepływy pieniężne

Kilka lub kilkanaście pojedynczych przepływów pieniężnych, od których odejmowane są łączne nakłady inwestycyjne na dany projekt tworzą tzw. analizę NPV. Warto zaznaczyć, że warte realizacji są wyłącznie projekty NPV, których to wartość jest wyższa od 0.

Wewnętrzna stopa zwrotu (z ang. Internal Rate of Return), jest inaczej poziomem stopy dyskontowej, dla której wskaźnik NPV przyjmuje wartość równą zero. Zależność tą można więc przedstawić przy pomocy następującego wzoru:

    Należy wiec zauważyć, że wskaźnik IRR również może zostać wykorzystywany do oceny projektów inwestycyjnych, w procesie określenia za lub przeciw inwestycji w pojedynczy projekt. Inwestycja będzie uzasadniona, gdy IRR będzie przyjmował wyższe lub równe wartości niż koszt kapitału stanowiący stopę dyskontową, im wyższa wartość wskaźnika IRR tym bardziej opłacalna dana inwestycja. Metodę te powinno się stosować jedynie w przypadku przedsięwzięć inwestycyjnych o konwencjonalnym przepływie pieniężnym w celu uniknięcia otrzymania niepoprawnego wyniku. Ze względu na złożoność obliczeń wewnętrznej stopy zwrotu w praktyce (wykorzystywane specjalistyczne kalkulatory finansowe), jest ona często zastępowana prostszą i bardziej uniwersalną metodą NPV.

Spółka XYZ analizuje podjęcie decyzji o realizacji dużego projektu inwestycyjnego, opiewającego na zakup dużej hali produkcyjnej. Spółka ta ma możliwość zakupu hali przez zaciągnięcie kredytu oprocentowanego na 6% w skali rocznej (5 letni termin spłaty), lub zakupu hali w połowie za kapitał własny oraz w drugiej połowie za wyżej opisywany kredyt. Koszt hali szacuje się na poziomie 200 tys. zł. Zakłada się, że produkcja w nowym ośrodku będzie generowała zysk przez 5 kolejnych lat. Analitycy przewidują, że przyszły (pierwszy) rok może być szczególny ciężki dla spółki ze względu na niesprzyjające otoczenie zewnętrzne, dlatego też przez produkcję na hali spółka wygeneruje jedynie 20 tys. zysku. Kolejne 2 lata to zysk na poziomie 50 tys. zł rocznie, natomiast ostatnie 2 lata - 80 tys. każdego roku.

.W przeciągu ostatnich 5 lat indeks sektorowy spółki wzrastał o 18%. Warto zaznaczyć, że 5 letnie obligacje Skarbowe są oprocentowane w skali 3% rocznie. Szacuje się, że współczynnik beta spółki wynosi 1,3 (zagrożenie stanowi 30% przychodów spółki generowanych w kraju o natężonym ryzyku wystąpienia atmosferycznych zjawisk nadzwyczajnych, takich jak huragany i trzęsienia ziemi). Stawka podatku dochodowego w kraju, w którym rozliczana jest spółka wynosi 25%.

Oszacuj czy realizowany projekt inwestycyjny jest opłacalny oraz określ, w jaki sposób spółka powinna sfinansować zakup nowoczesnej hali produkcyjnej.

W pierwszym wariancie spółka XYZ finansuje całą inwestycję kredytem oprocentowanym na 6% w skali roku. Pamiętając, że stopa podatku dochodowego w kraju, w którym rozlicza się spółka wynosi 25% możemy ustalić realny koszt kapitału obcego, który posłuży jako współczynnik dyskontujący do oceny tego projektu inwestycyjnego. Korzystając z opisanego w treści zadania rozkładu przyszłych przepływów pieniężnych możemy więc obliczyć NPV tego projektu:

Koszt kapitału obcego = 6% * (1 - 0,25) = 4,5%

     Jako, że NPV tego projektu inwestycyjnego finansowana jest wyłącznie kredytem (kapitałem obcym) i wynosi 40 021 zł, możemy uznać go za opłacalny. Spróbujmy ustalić teraz, jak kształtował by się NPV gdyby inwestycja została sfinansowana w połowie kapitałem obcym a w połowie kapitałem własnym. Należy podkreślić przy tym, że koszt kapitału własnego został obliczony metodą CAPM i wyniósł:

CAPM: Rf + B * (Rm - Rf)

CAPM: 3% + 1,3 * (18% - 3%) = 22,5%

Jako, że inwestycja była sfinansowania po połowie kapitałem obcym i kapitałem własnym, średni ważony koszt kapitału stanowiący stopę dyskontową wyniesie:

WACC = [0,5 * 22,5%] + [0,5 * 6% * (1-0,25)] = 13,5%

NPV w tym przypadku wyniesie -18 690. Ujemna wartość tego wskaźnika, świadczy o tym, że projekt finansowany w połowie kapitałem obcym i kapitałem własnym nie jest opłacalny.

    Reasumując, poprawna ocena projektów inwestycyjnych jest podstawową determinantą w procesie podejmowania skutecznych decyzji menagerskich. Należy zaznaczyć jednak, że sam proces oceny projektów inwestycyjnych składa się z wielu etapów, przy czym najtrudniejszy z nich – oszacowanie współczynnika dyskontującego jest procesem złożonym, przez co powinien zostać dokładnie przeanalizowany przez osoby decyzyjne w przedsiębiorstwie, ponieważ niepoprawne oszacowanie tego elementu w dużej mierze wpływa na błędy w podejmowanych decyzjach inwestycyjnych.