Formacje cenowe stanowią podstawowe narzędzie analizy technicznej. W zależności od charakteru danych formacji, mogą one mieć tendencję pro wzrostowe lub pro spadkowe. Ówczesne rozpoznanie wybranej formacji może przyczynić się do osiągnięcia przez inwestora pokaźnego zysku lub do ograniczenia ewentualnych strat.
Opisane formacje cenowe:
1. Formacje odwrócenia trendu
* Formacje głowy i ramion
* Odwrócona formacja głowy i ramion
* Formacja podwójnego szczytu i podwójnego dna
* Formacja potrójnego szczytu i potrójnego dna
* Formacja V
* Formacja spodka
* Odwrócona formacja spodka
2. Formacje kontynuacji trendu
* Trójkąt symetryczny
* Trójkąt prostokątny zwyżkujący
* Trójkąt prostokątny zniżkujący
* Flagi
* Chorągiewki
* Formacja klina
* Formacja prostokąta
1. Formacje odwrócenia trendu
Pierwszą grupą formacji cenowych są formację odwrócenia trendu. Istnieje kilka podstawowych uwarunkowań warunkujących prawidłowość takowych formacji. Do owych uwarunkowań należą m.in.:
1) Formacja odwrócenia trendu ma rację bytu tylko wtedy, kiedy możemy stwierdzić, że na wykresie danej spółki istnieje wyraźny trend.
2) Istotny element oceny formacji cenowych stanowi wolumen obrotu.
3) Im wyraźniejsza jest dana formacja, tym większy potencjał jej skuteczności.
Formacja głowy i ramion
Nazwa formacji wywodzi się z jej kształtu. W formacji tej mamy do czynienia z dwoma ramionami (dwa szczyty), w środku których znajduje się najwyższy szczyt nazywany głową. Formacja RGR ma duży potencjał kiedy występuje w wyraźnym trendzie wzrostowym. Jest ona wtedy nazywana formacją pro spadkową - zapowiadającą przyszłe spadki ceny akcji.

Po powstaniu formacji głowy i ramion, analityk ma możliwość oceny zakresu ewentualnych spadków. Wielkość tą stanowi zakres cenowy od głowy formacji do linii szyji wyznaczonej na pobocznym wykresie.
Dla formacji RGR charakterystyczny jest spadek wolumenu przy powstawaniu każdego nowego szczytu. Pod tym względem podobnie zachowuje się odwrócona formacja głowy i ramion.

Odwrócona formacja głowy i ramion
Odwrócona formacji głowy i ramion (ORGR) wywodzi się od tradycyjnej formacji głowy i ramion (stanowi jej przeciwieństwo). W związku z charakterem tej formacji, uznawana jest ona za figurę prowzrostową - sugerującą wzrost ceny akcji w przyszłości.

Formacja Odwróconej głowy i ramion umożliwia analitykowi oszacowanie ewentualnych wzrostów waloru w przyszłości. Wzrost ten jest wyrażony wartością cenową (przerywaną linią) od linii szyi do głowy formacji - tak jak w przypadku formacji RGR.
W praktyce formacja ORGR spotykana jest na wykresach spółek giełdowych rzadziej niż jej odpowiednik RGR. Charakterystyczny będzie tutaj malejący wolumen przy powstawaniu nowych dołków cenowych.

Formacja podwójnego szczytu i podwójnego dna
Formacja podwójnego szczytu swoim kształtem przypomina literę "M". Tak jak wskazuje nazwa samej formacji, składa się ona z 2 wyraźnych szczytów i jest formacją pro spadkową. Ze względu na swoją prostotę formacja ta jest dość często spotykana na wykresach giełdowych a jej wiarygodność jest umiarkowana.

Zakres cenowy narysowany przerywaną fioletową linią oznacza potencjalny zakres spadków kursu akcji w przyszłości (liczony od przełamania dolnej fioletowej linii ciągłej). Warto pamiętać, że szczyty nie musza znajdować się na identycznym poziomie względem siebie.
Ze względu na dość specyficzny kształt owej formacji, początkujący analityk może odnajdywać ją na praktycznie każdym wykresie notować. Warto wstrzymać się więc z "nadinterpretacją" i podejmowaniem decyzji wyłącznie na podstawie jednej odnalezionej formacji - bez żadnego jej potwierdzenia. Dla podwójnego szczytu ważnym potwierdzeniem jest zachowanie wolumenu, który rośnie wraz z powstawaniem pierwszego szczytu, jest skrajnie niski przy powstawaniu dołka i ponownie wysoki dla 2 szczytu (ale nie tak wysoki jak przy 1 szczycie).

Odwrócona formacja podwójnego szczytu określana jest formacją podwójnego dna. Warto mieć jednak na uwadze, że ta formacja w przeciwieństwie do poprzedniej uznawana jest za formacje pro wzrostową. linia przerywana wyznacza więc tutaj zasięg możliwego wzrostu kursu.
Podobnie jak w przypadku podwójnego szczytu istotną kwestię stanowi tutaj wolumen, który powinien rosnąć przy powstawaniu pierwszego dna oraz pierwszego szczytu, maleje on natomiast przy powstawaniu drugiego dna - po czym ponownie rośnie w trakcie wybicia zza górnej linii poziomej wyznaczonej przez szczyt formacji.

Formacja potrójnego szczytu i potrójnego dna
Formacja potrójnego szczytu oraz potrójnego dna stanowią pewien rodzaj odmiany formacji Głowy i Ramion. Główną różnicą pomiędzy nimi jest fakt, że środkowy szczyt w formacji potrójnego szczytu nie jest najwyższy ze wszystkich trzech - analogicznie w przypadku formacji potrójnego dna.

Formacja tak jak RGR jest formacją pro spadkową.
Ewentualny zasięg spadków ocenia się w sposób analogiczny do formacji podwójnego dna. jej "przeciwieństwem" jest formacja potrójnego dna - uznawana za formację prowzrostową.
Należy zaznaczyć, że równie istotne jest tutaj zachowanie wolumenu, który powinien być coraz mniejszy przy każdym kolejnym szczycie formacji, co sugerować będzie słabnącą siłę przebicia "byków".

Formacja "V"
Nazwa tejże formacji pochodzi od jej kształtu bardzo zbliżonego do literki "V". Formacja ta należy do grona formacji pro spadkowych. Jej charakterystyczną cechą jest fakt, ,że występuje ona w bardzo krótkim horyzoncie czasowym - a ze względu na jej dużą gwałtowność, bardzo ciężko jest prognozować przyszły kurs akcji na jej podstawie.

Bardzo często formacja te jest spotykana pod nazwą pojedynczego dna. Zakres możliwych wzrostów jest zazwyczaj porównywalny do wartości spadków ceny waloru. Ze względu na dużą dynamikę formacji, jej wczesna, poprawna identyfikacja jest praktycznie niemożliwa.

Formacja spodka
Formacja spodka należy do bardzo długo kształtujących się formacji odwrócenia trendu (zazwyczaj cały proces kształtowania się formacji trwa kilka miesięcy). Formacja spodka pojawia się niekiedy na wykresach po okresie wyraźnej bessy lub spadkach na danym walorze.

Ważnym elementem do poprawnej identyfikacji formacji spodka jest wolumen obrotu, który powinien przybierać podobny kształt do kształtu samej formacji. Charakter tej formacji uniemożliwia jednak oszacowanie wielkości ewentualnego wzrostu kursu.
Moment spowolnienia trendu spadkowego poprzedzającego formacje spodka, może być oznaką początku powstawania formacji. W momencie osiągnięcia tzw. punktu krytycznego wolumen przyjmuje niskie obroty, a następnie rośnie wraz z formowaniem się nowego trendu wzrostowego, który nabiera rozpędu.

Odwrócona formacja spodka
Odwrócona formacja spodka, w przeciwieństwie do swojego odpowiednika ma miejsce zazwyczaj po długotrwałych trendach wzrostowych. Horyzont czasowy powstawania formacji jest jednak taki sam.

Należy zwrócić uwagę, że przy powstawaniu odwróconej formacji spodka wolumen zachowuje się identycznie jak w przypadku zwyczajnej formacji spodka. Słabnie w momencie szczytowym (najwyższy kurs
akcji) i nabiera impetu wraz ze spadkiem kursu danego waloru. Ten rodzaj formacji cenowej zaliczany jest to formacji pro
spadkowych, o rzadkiej częstotliwości występowania oraz względnie dużej wiarygodności.

2. Formacje kontynuacji trendu
Formacje kontynuacji trendu bardzo często uznawane są za chwilową przerwę podczas trwania danego trendu. Należy zwrócić uwagę, że tak jak wskazuje nazwa formacji, po ich poprawnym zidentyfikowaniu inwestor może liczyć na kontynuacje trwającego dotychczas trendu (zarówno wzrostowego jak i spadkowego). Warto mieć również na uwadze, że według niektórych źródeł wszystkie trójkąty uznawane są za formacje zarówno odwrócenia jak i kontynuacji trendu.
Trójkąt symetryczny (równoramienny)
Trójkąt symetryczny nazywany jest również trójkątem równoramiennym. Charakteryzuje się on tym, że kurs akcji mieści się w 2 liniach, które swoim kształtem przypominają boki trójkąta symetrycznego. Choć uznawany jest on za formacje kontynuacji trendu, to warto zaznaczyć, że wybicie może czasami niespodziewanie nastąpić w przeciwnym kierunku.

Charakterystyczny jest tutaj bardzo wyraźny wzrost wolumenu w trakcie wybicia kursu z formacji trójkąta (niezależnie od kierunku wybicia). Możliwe jest tutaj również wyznaczenie ewentualnego wzrostu ceny akcji po wybiciu - które stanowi wysokość trójkąta w fazie powstawania mierzoną od punktu wybicia kursu. Istotnym zagrożeniem dla inwestorów posługujących się formacjami trójkąta symetrycznego są tzw. "fałszywe wybicia" - gdzie kurs pomimo wybicia z formacji po pewnym czasie powraca do jej zakresu. Z tego właśnie względu istotna jest bieżąca obserwacja wolumenu przy wybiciu w celu oceny jego wiarygodności.

Trójkąt prostokątny zwyżkujący
W analizie technicznej formacja trójkąta prostokątnego będzie charakteryzować się niemalże całkowicie poziomo usytuowaną jedną linią. W przypadku trójkąta prostokątnego zwyżkującego, pozioma będzie górna linia wyznaczająca trójkąt, stanowiąca również opór dla ceny akcji.

Trójkąty zwyżkujące są formacjami powstającymi przy wyraźnie zidentyfikowanym trwającym trendzie wzrostowym. Podobnie jak w przypadku trójkąta symetrycznego, ważne jest aby wybiciu z formacji towarzyszył wysoki wolumen gdyż w przeciwnym wypadku wybicie te może okazać się "fałszywe". Przerywane linie zaznaczone na rysunku stanowią zakres ruchu ceny akcji po wybiciu z formacji (mierzony od punktu wybicia).

Trójkąt prostokątny zniżkujący
Trójkąt zniżkujący w przeciwieństwie do trójkąta prostokątnego zwyżkującego pojawia się przy istniejącym trendzie spadkowym i zaliczany jest do formacji pro spadkowych.

Fioletowe przerywane linie na wykresie symbolizują możliwy zakres spadku ceny akcji po przełamaniu linii wsparcia - stanowiącą dolną, poziomą linie trójkąta. Przełamaniu linii wsparcia zawsze powinien towarzyszyć wysoki wolumen obrotu.

Formacja flagi
Flaga jest jedną z podstawowych formacji kontynuacji trendu. Specyficzną cechą flag jest ich krótki okres kształtowania, który zazwyczaj mieści się w przedziale jednego miesiąca.

Tak jak w przypadku trójkątów, wybiciu z formacji towarzyszy zwiększony wolumen. Fioletowe przerywane linie symbolizują zakres ewentualnych wzrostów/spadków. Fakt, że formacja flagi jest formacją kontynuacji trendu oznacza, że zidentyfikowana w trendzie wzrostowym będzie prognozować wzrost ceny akcji, natomiast w trendzie spadkowym analogicznie odwrotnie.

Formacja chorągiewki
Chorągiewki, podobnie jak flagi cechują się, krótkim okresem ich powstawania (do jednego miesiąca). Chorągiewka swoim kształtem znacząco przypomina trójkąt równoramienny.

Przerywane linie wyznaczające prognozowany wzrost ceny waloru ustalany jest na takiej samej zasadzie jak w przypadku wyżej opisanej formacji flagi. Wraz z wybiciem kursu poza linie wyznaczającą formacje chorągiewki, wolumen powinien znacząco wzrastać.

Formacja klina
Choć formacja klina może kształtem przyopminać trójkąt - to warto zaznaczyć, że tutaj obie linie skierowane są w tym samym kierunku (tak jak na rysunku poniżej).

Zakres czasowy kształtowania się formacji klina jest dosyć zróżnicowany. Może ona przybierać formę formacji krótko - oraz średnioterminowej. Tak jak w przypadku pozostałych formacji kontynuacji trendu, wybiciu kursu akcji towarzyszy zwiększony wolumen.

Formacja prostokąta (konsolidacji)
Formacja prostokąta znana jest również jako formacja konsolidacji. Składa się z jednej poziomej lini oporu u góry i jednej lini wsparcia znajdującej się u dołu formacji.

Tak jak w przypadku pozostałych formacji kontynuacji trendu, wybiciu z formacji towarzyszy zwiększony wolumen obrotu. Uważa się, że im dłużej kształtuje się formacja prostokąta, tym pewniejsze i gwałtowniejsze nastąpi wybicie. Warto pamiętać, że przy wcześniej ukształtowanym trendzie wzrostowym wybicie nastąpi prawdopodobnie górą, odwrotnie będzie gdy przed ukształtowaniem się formacji zidentyfikowaliśmy trend spadkowy.

Ocena pod względem wiarygodności i częstości kształtowania się formacji cenowych została ustalona na podstawie średniej głosów 10 inwestorów, którzy posługują się analizą techniczną przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Write a comment
Studencina (Saturday, 27 September 2014 00:06)
Bardzo dobry wpis.
Należy dodać, że niektóre formacje można używać w sposób niestandardowy, czyli reagować wtedy kiedy formacja się NIE realizuje. Czyli być po drugiej stronie inwestorów, którzy korzystają z AT.
arnolddgt (Saturday, 27 September 2014 17:56)
Świetny wpis Ribi, ale... ;) Nie no żart - nie ma żadnego "ale". Bardzo fajne ujęcie tematu!!
Czekamy na słowa krytyki ;)
inwestor (Saturday, 01 December 2018 14:13)
Można to zautomatyzować: https://www.atmatix.pl