Koszt kapitału obcego jest kluczową (obok kosztu kapitału własnego) częścią składową średniego ważonego kosztu kapitału (WACC) wykorzystywanego jako współczynnik dyskontujący przy wycenie przedsiębiorstw. Choć koszt kapitału obcego jest dużo łatwiejszy do obliczenia, to jego poprawne oszacowanie wymaga od analityka przede wszystkim podstawowych umiejętności z zakresu czytania sprawozdań finansowych.
Metoda 1
Podstawową i najdokładniejszą metodą określania kosztu kapitału obcego jest dokładne przewertowanie sprawozdania finansowego i odnalezienie danych dotyczących kosztu kapitałów obcych. Im większe doświadczenie analityka, tym szybciej poradzi sobie z odnalezieniem interesujących go informacji. Dane odnoszące się do kosztu kapitału obcego mogą prezentować się następująco:
Mając powyższe dane możemy postarać się obliczyć koszt kapitału obcego na rok 2013. Najpierw powinniśmy przekształcić kwoty zaciągniętych pożyczek i kredytów w taki sposób, aby ukazane zostały w polskiej walucie. Średni kurs dolara amerykańskiego za rok 2013 (na podstawie tabeli NBP) wynosił 3,1608 - w związku z tym 71,9 mln USD długu będzie w PLN warte ok 227,26 mln zł. Kolejnym etapem będzie zsumowanie wartości kapitału obcego i określenie procentowej struktury każdej z zaciągniętych pożyczek. W tym wypadku będzie to:
Energetyka Sp. z o.o.o - 11,4%
KGHM LETIA S.A. - 0,3%
Zagłębie Lubin S.A. - 1,9%
Fermat1 S.a.r.l. - 86,4%
Mając podane średnie stopy WIBOR za rok 2013 - zarówno jedno jak i trzy miesięczne, mogliśmy obliczyć koszt kapitału obcego dla poszczególnej pożyczki. Aby na podstawie uzyskanych danych finansowych określić wartość kosztu kapitału obcego analizowanej spółki, należy obliczyć średnią ważoną z kosztów poszczególnych rodzajów pożyczek. Dla przykładowej spółki analizowanej w tym przykładzie wynik będzie równy 4,44% (zsumowany koszt kapitału obcego każdej pożyczki razy jej procentowa struktura). Aby ustalić jednak realny koszt kapitału obcego dla spółki, warto uwzględnić efekt tarczy podatkowej - 4,44 * (1-0,19) = 3,60%.
Należy pamiętać, aby w swoich obliczeniach uwzględnić również koszt wyemitowanych obligacji, które stanowią źródło kapitału obcego przedsiębiorstwa. Informacje na temat kosztu i wielkości wyemitowanych obligacji przedsiębiorstwa są łatwo dostępne w internecie (artykuły, portale ekonomiczne) lub w sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstw. Przykładowo, jeśli całkowite zadłużenie spółki wynosi 10 mln PLN, z czego 70%, odpowiadające 7 mln PLN stanowią kredyty (oprocentowane na 6%) a 30% - 3 mln PLN wyemitowane obligacje (oprocentowanie 2% w skali rocznej) to koszt kapitału obcego będzie równy; 70% * 6% + 30% * 2% = 4,8%. Ponadto uwzględniając efekt tarczy podatkowej, rzeczywisty koszt kapitału obcego wyniesie 4,8% * (1-19%) = 3,89%.
Metoda 2
W przypadku, kiedy spółka nie publikuje w sprawozdaniach dokładnych danych dotyczących oprocentowania poszczególnych kredytów i pożyczek, inwestor musi dokonać takowych szacunków samodzielnie. Wiąże się to niestety z mniejszą dokładnością uzyskanych wyników.
Koszt kapitału obcego w metodzie drugiej będzie równy stosunkowi odsetek ze spłaty kredytów i pożyczek (zamieszczony w zestawieniu przepływów pieniężnych - działalność finansowa) do oprocentowanych zobowiązań. W przypadku braku informacji na temat wielkości zobowiązań oprocentowanych, można założyć, że zobowiązania krótkoterminowe stanowią nieoprocentowane kredyty handlowe/kupieckie przez co jako zobowiązania oprocentowane przyjmiemy wartość, zobowiązań długoterminowych.

W praktyce próba oszacowanie kosztu kapitału obcego może wyglądać następująco:
Podsumowując należy pamiętać o wadach wynikających z prób samodzielnego oszacowywania kosztu kapitału obcego, do których należy między innymi możliwość nieuwzględnienia oprocentowanych zobowiązań krótkoterminowych - zawyżając otrzymany poziom kosztu kapitału obcego. Znając wartość kosztu kapitału obcego analityk potrzebuje wyłącznie kosztu kapitału własnego i struktury majątku spółki do oszacowania średniego ważonego kosztu kapitału (WACC).
Write a comment
Kaja (Thursday, 03 July 2014 09:49)
Bardzo fajna strona, dużo ciekawych informacji - polecam serdecznie!!!
Kasia (Wednesday, 03 December 2014 22:54)
Czy mogłabym prosić o wyjaśnienie powstania któregoś z wyników w kolumnie Koszt Kapitału obcego (metoda 1)? Np. dla Energetyki. Z góry bardzo dziękuję za pomoc.
Paweł Węgrzyn (Thursday, 04 December 2014 06:37)
Pani Kasiu,
W pierwszej tabelce widzimy, że koszt oprocentowania (koszt kapitału obcego) dla tego przedsiębiorstwa wyniesie 1,49% + WIBOR 1M. W drugiej tabelce podałem wartość dla WIBOR 1M, która wynosiła na tamten moment 2,61%. Suma 2,61% + 1,49% daje równowartość 4,1%. Warto pamiętać, że przedsiębiorstwo wykorzystuje również tzw. efekt tarczy podatkowej, przez który realny koszt kapitału obcego będzie równy 4,1% * (1-0,19) = 3,32%.
Pozdrawiam
Sylwia (Wednesday, 18 November 2015 18:57)
Witam,
Jest Pan w stanie opublikować schemat oszacowania kosztu kapitału obcego - obligacji ? Ukazanie sposobu ułatwi mi obliczenie kosztu kapitału obcego dla spółki zaciągającej kredyty i pożyczki jak zarówno i emitująca obligacje. Ucząc się finansów opieram się na Pana publikacjach, są dla mnie czytelne, zrozumiałe.
Pozdrawiam
Paweł (Wednesday, 18 November 2015 20:35)
Pani Sylwio,
dziękuje za opinie. W sprawie obligacji, jeśli chodzi Pani o koszt kapitału obcego firmy związany z emisją obligacji - to będzie on równy (w przybliżeniu) oprocentowaniu tych obligacji, gdyż to właśnie taki odsetek przedsiębiorstwo zobowiązuje się wypłacać inwestorom, co stanowi swoistego rodzaju koszt. Oczywiście uzupełnię powyższy artykuł o przykład uwzględnienia tego kosztu kapitału obcego, mam nadzieję, że pomoże to Pani w zrozumieniu procesu.
Pozdrawiam
Adam (Tuesday, 07 June 2016 10:26)
Czy jako wartość pożyczki bierzemy wartość długu jaki na początku został zaciągnięty przez spółkę, czy obecną wartość długu jaki pozostał spółce do spłacenia? Innymi słowy Spółka A zaciągnęła w 2013 r. 60 mln zł długu, a na koniec roku 2015 zostało jej do spłacenia 25 mln zł. Którą wartość powinniśmy wziąć?
Paweł (Tuesday, 07 June 2016 10:33)
Bardzo dobre pytanie. Przyjęcie wartości z końca roku jest pewnego rodzaju uproszczeniem. W literaturze podmiotu niekiedy zaleca się przyjmowanie wartości uśrednionej z początku oraz końca roku obrotowego. W tym przypadku jeśli spółka miała 60 mln oprocentowanego długu na początku roku oraz 25 mln pod koniec - zakładamy, że średnio odsetki były płacone od 42,5 mln PLN oprocentowanego kapitału obcego ([60+25]/2). Podobne uproszczenia przyjmuje się niekiedy w obliczaniu wskaźników rentowności - ROA czy ROE, gdzie i wartość aktywów i kapitałów własnych mogą podlegać dużym fluktuacją w przeciągu 1 roku obrotowego.
Adam (Tuesday, 07 June 2016 11:09)
A gdy spółka jako warunki oprocentowania podaje tylko informację "WIBOR 1M + marża", przy czym wysokość marży nie jest nigdzie określona?
Paweł (Tuesday, 07 June 2016 11:14)
Proponuje skorzystać wówczas w przytoczonej powyżej metody - następnie od otrzymanego wyniku możemy odjąć stawkę WIBOR 1M - przez co otrzymamy przybliżoną wartość marży narzuconą na bank. Przy zmianie stawki WIBOR pozwoli to w stosunkowo prosty sposób dodawać do nowej stawki otrzymaną wcześniej marżę, żeby uaktualnić koszt kapitału obcego analizowanej spółki.